THINKWARE 3
Waarden en normen
Waarden en Normen horen bij de maatschappij waarin je leeft. Alleen verschilt het door
de opvoeding of (bedrijfs)cultuur waarin je lange tijd onder invloed gestaan hebt.
Als je langere tijd onder invloed bent geweest van een slecht milieu is het moeilijker om je
naderhand te corrigeren, want met minder waarden- en norm-stelling is het gemakkelijker om te
leven.
Waar de grenzen liggen wordt door de plaats, omgeving en tijd bepaald.
- Toch is in het bedrijfsleven normstelling belangrijk, ze hebben niet voor niets de ISO NORM
9002 ingevoerd. Als je genormeerd bent heb je een streepje voor. Dan is je bedrijf t.o.v. collegabedrijven
die het nog niet hebben, meer waard. Als je bedrijf niet te grote schulden heeft, natuurlijk.
- In het CBS-overzicht over de meest nijpende problemen in Nederland scoren
criminaliteit, wet en orde het hoogst, daarna volgt het minderheden en discriminatie
probleem. Pas op de derde plaats scoort gezondheid en zorg.
- Er zal dus nog veel gedaan dienen te worden aan het criminaliteitsprobleem! En in bepaalde gevallen
soms aan beide problemen tegelijk. Het lijkt mij dat er gekeken dient te worden welke steden in Nederland
(of desnoods erbuiten) deze problemen het beste hebben opgelost en daaruit voortbouwend verbeteringen
aan de methoden zien aan te brengen
- Het is soms niet eens crimineel gedrag van opzet maar door bepaalde omstandigheden ontstaan excessieve
gedragingen met zinloos geweld. Soms ook nog met dodelijke afloop. De oplossing zou gevonden kunnen
worden door (jonge)mensen meer waarden en normen bij te brengen zonder dat dit hun vrijheids uitingen
hoeven te belemmeren.
Grenzen
Grenzen zijn heel belangrijk om bepaalde zaken (sneller) te begrijpen. Het geeft een
gebied aan waar bepaalde (juridische, economische of fysische) wetten, regels of normen gelden.
Het gebied dat binnen je referentie kader ligt wordt bepaald door je persoonlijkheid,
je interesses, je voorkeuren, je motivatie om het te willen leren,
te willen begrijpen en te willen of kunnen toepassen.
Op deze site zal in de toekomst steeds meer essentiële zaken om kennis te vergaren verzameld worden.
- Zolang je de lichtsnelheid nog niet genaderd bent gelden de normale fysische wetten.
- In bepaalde Arabische staten is het verplicht dat de vrouwen een sluier dragen.
- Als je bedrijf volgens ISO Norm 9002 gecertificeerd is weet iedereen hoe
binnen deze norm gehandeld kan worden.
- Als je het over de AEX-index hebt weet je dat het een bepaalde puntentelling is van de
koersen van de grootste 25 bedrijven in Nederland.
- De grenzen waarbinnen de Euro straks wettig betaalmiddel zal zijn dien je ook te weten, op straffe van
nutteloos zoeken naar de valuta van dat land.
- De grenzen kennen waarbinnen je fysisch, psychisch en ethisch goed kunt functioneren
zal straks ook steeds belangrijker worden vanwege de toenemende druk die op ieder individu
zal worden uitgeoefend om toch maar meer te kunnen presteren.
Fysieke grenzen
De fysieke grenzen worden bij mensen snel bereikt als je hem repeterend, zonder rust,
belast. Kijk maar naar de muis-ziekte van de systeembeheerder, de tennis-arm van de tennisser of
de hernia van de verpleegkundige.
Hoe je het kunt voorkomen is beter dan hoe je het kunt
genezen.
- Dat je tegenwoordig de meterstanden van je electriciteits- gas- en water-meter zelf telefonisch aan de computer van
het nutsbedrijf kunt doorgeven is best efficient. Maar dat je als alleenstaande oude vrouw dan eerst een blok beton van
47,5 kg, dat bovendien met nog zo' extra 15 kg kracht vastgeklemd zit, omhoog moet tillen, daarna met je hoofd onder het maaiveld in een putje de watermeter die bovendien
10 cm onder een laag water staat moet aflezen, hebben zij bij dat bedrijf niet voorzien.
Je fysieke grenzen zijn dan snel overschreden. Gelukkig ben ik geen oude vrouw.
Het tweede jaar verzinnen ze als oplossing dat je het via Internet op hun website kunt invullen! Maar de oudere dames hebben er nu een probleem bij gekregen, ze hebben nog geen internet en als ze die al hebben is het invulformulier moeilijk te vinden!
Psychische grenzen
Ook psychisch zijn er grenzen aan te wijzen waarbinnen je dient te blijven om niet gestresst te raken.
Dit is voor iedereen anders. Ook als je te lang aan stress blootgestaan hebt kun je een tijd overspannen
raken.
Als je de situatie ( voornamelijk ) je eigen grenzen niet goed kent kun je je grenzen voorbij schieten
met als gevolg dat je helemaal opgebrand raakt of een burnout hebt. Dit laatste gebeurt maar
al te vaak met personen die geen maat weten te houden en denken dat ze continu kunnen blijven doorwerken.
Het wordt door hun bazen meestal niet afgeremd omdat zij gebaat zijn bij een hoge prestatie van
de afdeling of van de hele organisatie.
Soms kun je er werkelijk niets aan doen omdat je toevallig zowel thuis, op het werk als in een omgeving
terecht bent gekomen die te veel van je vergt.
- Een vluchtverkeersleider moet behoorlijk stressbestendig zijn.
- In het onderwijs kunnen leraren door tijdsdruk, reorganisaties en moeilijke
leerlingen langere tijd gefrustreerd raken en op die manier raken zij ook overspannen.
- Het geval van de bankdirecteur die steeds maar huiswerk naar huis meenam en van
geen ophouden met werken wist, ontaarde in een totale burnout voor die job.
- Het relaas van een vrouwelijke manager die eigenlijk liever haar eigen werk deed dan achter de
vodden zitten van haar vroegere collega's, waardoor ze een burnout kreeg, is gelukkig door haar in boekvorm vastgelegd zodat anderen
er van kunnen leren hoe het niet moet!
Je kunt behalve van negatieve veranderingen ook gestresst raken van positieve emoties.
- Bij het behalen van de eerste prijs in de eredivisiecompetitie raakte de hele ploeg in een dolgedraaide roesstemming.
- Bij het krijgen van haar eerste kind kreeg ze daarna een postnatale depressie.
Manieren om stress te verminderen:
Diep ademhalen.
Positief denken.
Doe aan bewegingsoefeningen.
Doe aan sporten rust uit.
Praat met iemand.
Doe leuke dingen.
Masseer je hoofd.
Ethische grenzen
Ook bestaan er (gelukkig) nog ethische grenzen die door de maatschappij als norm worden
gehanteerd. Deze grenzen verschuiven. Vele taboe's zijn opgeheven. Maar enkele zijn nog in stand
gehouden
- Het is als IOC lid ongepast om grote cadeaux aan te nemen
- Als Euro-commissielid mag je geen vriendjespolitiek bedrijven
- Als directeur van een beursgenoteerd bedrijf mag je niet met voorkennis handelen
- Als arts moet je klaar staan om mensen die ziek zijn te helpen
- Als automatiseerder word je geacht de nodige discretie over je klanten in acht te nemen
- Als ambtenaar van een provincie ben je geen bankier
- Als hooggeplaatste regeringsambtenaar mag je geen steekpenningen voor je partij in ontvangst nemen
- Ook niet als je symbolisch staatshoofd bent.
Stress
Toen ik een aantal tientallen jaren geleden ter gelegenheid van het afstuderen van een paar jonge artsen aan
de groep vroeg wat stress nu precies was kreeg ik toen geen antwoord. Inmiddels heb ik verschillende
definities ervan geplaatst met de manier waarop het zich voor kan doen. Eén van de laatste die ik gelezen heb is die van
Ned Herrmann, die attendeerde ons erop dat polariserende groepen van mensen elkaar in een stress situatie
kunnen brengen. Het komt omdat de boodschap niet overkomt.
- Het blijkt dus dat er geen stress ontstaat als je de situatie aan kunt, dus het in gedachten al kunt oplossen.
Krijg je steeds meer problemen waar je geen oplossing voor weet dan komt er een tijdstip dat je gestresst raakt.
- Bij verschillende groepen van mensen met hun verschillende achtergronden is de kans groot dat er snel een
situatie ontstaat dat er gestresste mensen rondlopen.
Frustratie
Voordat je gestresst raakt ben je eerst gefrustreert, je voelt je dan genoodzaakt of niet bij machte om het probleem op te lossen en voel je je kwaad, boos, bang of onwel. Het hangt ervan af hoe je persoonlijkheid is.
- Doordat de nieuwe wetgeving hogere milieu-eisen stelde aan zijn varkenshouderij moest Jan nieuwe oplossingen bedenken om hieraan te voldoen.
- Veel mensen raakten na de 11 september 2001 aanslag op het WTC gefrustreert. Ze weten niet wat hen nu boven het hoofd hangt.
Na de mededelingen dat er ook een miltvuur aanval had plaats gevonden raakten veel mensen gestresst.
Essentiële kennis
Om effectiever inzicht in de verbanden van bepaalde feiten te hebben is het noodzakelijk dat eerst
essentiële kennis over bepaalde kennisdomeinen of vakgebieden wordt verkregen.
Meestal krijg je die op de scholen waar je studeert slechts in beperkte mate en alleen in een
beperkt aantal vakgebieden.
- Bijvoorbeeld kun je alle aanwezige natuurkundige wetten tot zo'n vijtigtal hoofdwetten terugbrengen.
- In de Psychologie moet je de bekende werken van Freud, Jung en andere onderzoekers kennen.
- Als je maatschappelijk werk doet moet je alle 128 hoofdproblemen die mensen kunnen hebben in ieder
geval door hebben.
- Als je een bedrijf hebt moet je minstens een Winst & Verlies- en een Balans-rekening kunnen opstellen.
- Als je een taal goed wilt kennen moet je behalve de grammatica ook de gangbare spreekwoorden ook kennen.
- Als je de platinaregel van Tony Allessandra over communicatie met anderen door hebt dan vind je
andere zaken over communicatie ook eenvoudig te begrijpen. Zijn platinaregel luidt: Behandel
anderen zoals zij behandeld willen worden!
- In de sociologie is het bekend dat de massa het individu zonder dat deze zich ertegen kan verzetten
in een bepaalde emotionele staat kan brengen: de dood van prinses Diana, het verafgoden van een popzanger,
de stille mars van Gorinchem.
Nadat je deze basiskennis hebt opgedaan wordt je geacht met een afstudeeropdracht in een bepaald vakgebied
voor de maatschappij voldoende te hebben geleerd.
Dat je nog veel moet ervaren en daardoor pas inzicht
krijgt en de onderlinge verbanden leert herkennen, vertellen ze er niet bij.
Naast de essentiële kennis is er nog inzichtelijke kennis nodig.
Belonen
Uit een onderzoek naar het effect van beloningen uitdelen naast het straffen door een promovendus
op het terrein van het verkeersgedrag, is duidelijk gemaakt dat een combinatie van beiden de voorkeur
verdient.
Bij teams kan het belonen van hun prestaties min of meer virtueel gebeuren wat zeker minder middelen
kost door ze aan te moedigen, een schouderklopje te geven.
- Het belonen van goed gedrag bij een kind zal naast het bestraffen van slecht gedrag tot een
beter resultaat leiden, dus een beter individu voor de maatschappij opleveren.
Straffen
Naast het belonen zullen zinvolle straffen kunnen bijdragen tot een betere maatschappij waar de
ontspoorde individuen tot betere burgers kunnen worden omgevormd.
- Het te licht straffen van ernstige vergrijpen nodigt uit om de misdaad in de toekomst te herhalen.
- Het te zwaar straffen van lichte overtredingen maakt het land onbemind en de burgers minder ondernemend
- Een kind te zwaar straffen (mishandelen) voor zijn ondeugendheid leidt tot traumatische ervaringen,
waar het individu en de maatschappij nog jaren last van zullen hebben.
Attitude
Een bepaalde positieve attitude, houding of mentaliteit aan de dag leggen wordt door de meesten welwillend
beoordeeld.
Het hangt vaak af in welke (bedrijfs-)cultuur je terecht komt hoe je je houding kunt bepalen. Als de
mentaliteit van de groep waarin je zit reeds te negatief is moet je oppassen
dat je het niet overneemt, dat ondermijnt de gehele organisatie, dus ook jezelf.
- Een positieve instelling hebben om een bedrijf in moeilijke tijden te helpen
overleven kan door veel collega's overgenomen worden zodat het bedrijf de slechte
tijd overleefd. Indien men bij de pakken gaat neerzitten gaat het gegarandeerd fout.
- Er wordt in dat bedrijf geklaagd dat men een onverschillige houding aanneemt t.a.v. de
verspilling van energie.
Strategie
Een strategie is een lange termijn plan waarmede je je organisatie voor de toekomst hoopt veilig te stellen
voor de te verwachten veranderingen en gevaren die op je afkomen. Vaak worden verschillende scenario's
van te voren reeds in rekening gebracht
- Als de olieprijs per barrel onder een bepaald minimum bedrag daalt moeten er reorganisaties plaats vinden
- Als de milieu-eisen nog strenger worden moeten de productprijzen verhoogd worden
- Als er geen personeel meer te vinden is moeten er bepaalde patienten niet meer te lang behandeld worden
Als je als particulier een strategie zoekt om later zelf voor je oude dag te moeten zorgen dan moet
je eerst zelf weten wie je bent, wat je mogelijkheden zijn en kijk je welke mogelijkheden er reeds
zijn om dat te kunnen bereiken. Hier volgen drie voorbeelden voor drie leeftijdsgroepen hoe je het
zou kunnen doen.
- Als je als jonge vrouw net van de middelbare opleiding aan het werk bent gegaan kun je zorgen dat je honderd gulden per maand
opzij legt en ieder jaar dat goed belegt. Tegen de tijd dat je ophoud met werken en een vaste relatie aangaat en
misschien niet hoeft te werken heb je voldoende kapitaal vergaard om een som ineens of een klein extra
inkomen op je oude dag te garanderen.
-Als je als beginnende kenniswerker reeds een pensioenpremie betaalt maar daar wat extra's op je oude
dag aan toe wilt voegen voor je dure latere hobby, dan kun je een extra deel van je salaris reserveren
voor de beleggingsstrategie van je keuze. Deze heb je natuurlijk aan de hand van je denkvoorkeuren, je
aanleg en mogelijkheden eerst onderzocht.
- Als je als ondernemer bijna met pensioen gaat en je hebt een kapitaaltje zelf bij elkaar verzameld om er later
van te moeten leven, bieden financiele instellingen daarvoor meestal wel een lijfrente tot je dood.
Je kunt ook een strategie bepalen die iets meer risico's met zich meebrengen maar wel tot betere
resultaten kunnen leiden.
Doctrine
Een doctrine is een regel die als operationeel concept toegepast wordt door een organisatie of
groep.
- De Monroe doctrine in de VS: Amerika voor de Amerikanen
- De NAVO heeft als doctrine : een aanval op een van de lidstaten is een aanval op de hele NAVO
Dogma
Een dogma is een samenstel van regels en opvattingen die door de leden ( van de organisatie) streng nageleefd moeten worden
Voor bepaalde typen van mensen geeft deze manier van leven de nodige houvast
- Bepaalde religieuzen leven conform de dogma's van hun geloof
- Binnen de dogmatische leer van het communisme mogen bepaalde vragen niet gesteld worden
Concept
Een concept is een verzameling ideeen die een ruwe schets vormt voor het uiteindelijke plan, product of
dienst. De kunst is om uit veel losse ideeen een compleet geheel samen te stellen
Het vereist een holistische , integrale aanpak
- Het concept van een tweede Schiphol in zee is technisch rond, alleen maatschappelijk, politiek en economisch gezien nog niet
- Het project werd in concept bij de subsidierende instantie ingediend
Herkenningspunten
Als het gebied te onoverzichtelijk is om direct in zijn geheel te kunnen overzien dan is het
handig om herkenningspunten zoals ijkpunten, markante punten, bakens of mijlpalen te vinden.
Het geldt zowel fysiek, mentaal als een combinatie van beiden: intellectueel dus.
Fysiek:
- Toen ik voor het eerst door de Drunense duinen liep werd mij de weg gevraagd door een koppel die
de weg kwijt waren. Ik vertelde hun dat zij naar het westen moesten lopen, daar waar de zon onderging.
Ik had wel in het rond gelopen langs de grenzen maar ik wist nog steeds aan de hand van de zonnestand
waar ik vandaan gekomen was. Deze redenering sloot als een bus.
- In een landschap kun je aan bepaalde markante punten zien waar je bent
Mentaal:
- Als je niet zo goed bent in rekenen kun je door middel van ezelbruggetjes toch snel tot redelijk
goede resultaten komen.
Intellectueel:
- Als je niet weet hoeveel je bedrijf winst of verlies gemaakt heeft kun je aan de hand van bepaalde posten
herkennen wat de resultaten zijn
- In een project kun je aan de hand van een CPS planning zien waar de bottlenecks zich voordoen
- In het verkeer is het wel bekend waar de markante files optreden maar niet hoe je die snel binnen het budget oplost
Basisprincipes
Basisprincipes leren kennen is uitermate belangrijk
Met basisprincipes en analogieën kom je snel verder bij het bedenken van oplossingen
- Als je het principe van de vervuiler betaalt kent, begrijp je ook waarom Philip Morris in
Amerika 50 miljoen dollar schadevergoeding moet betalen aan een dame die bijna haar hele leven
lang veel had gerookt en blijkbaar toen nog niet wist dat het schadelijk was voor haar gezondheid
- Nu probeert de amerikaanse regering dit principe ook uit op de wapenfabrikanten die via illegale
kanalen hun producten hebben afgezet.
Hier volgt een verwijzing naar de hoofdzaken die je verplicht bent te kennen
Tactiek
Een tactiek is een methode die voor een korte termijn de oplossing kan bieden. Er kan niet gegarandeerd
worden dat op de lange duur dit ook soelaas biedt.
- De tactiek is om de vijand uit zijn schuilplaats te lokken en dan te vernietigen. Na verschillende
keren zal deze methode dus niet werken
- De tactiek bij sollicitaties is om in ieder geval een goede indruk te maken bij de persoonlijke gesprekken
De psychotests moeten maar verder uitwijzen of de kandidaat geschikt is
Talenten
Talenten zijn aangeboren menselijke eigenschappen die voornamelijk genetisch zijn bepaald, dus van de ouders of grootouders
afkomstig zijn. Dit wordt door de genen, de dragers van de menselijke eigenschappen, aan de nakomelingen
doorgegeven. In ons geval gaat het om verschillende eigenschappen die meestal uniek zijn en tot
nieuwe dingen, zaken, producten, diensten of kunsten leiden.
Deze specifieke aangeboren eigenschappen van een persoon om bepaalde dingen beter te kunnen dan een
gemiddeld persoon maken de persoon in kwestie uniek.
- Maria Callas was een buitengewoon talentvolle operazangeres
- Pablo Picasso was een talentvol kunstenaar
- Elvis Presley was de koning van de rock
- Einstein was een talentvol fysicus
- Nobelprijs winnaars zijn vaak mensen die een bepaald talent hebben in de wetenschap
- Als je motorisch goed onderlegd bent kun je een goed voetballer of sporter worden mits je ook heel
goed oefent.
- Een rekenwonder wordt je als je nadat je van school gekomen bent en daar met glans alle rekensommen hebt
gedaan, je daarna daarop gaat toeleggen.
- Een goed bemiddelaar kun je worden als je het midden weet te houden tussen de standpunten van
verschillende partijen.
- Behalve alle theorie hoe ons lichaam eruitziet en functioneert moet je als chirurg ook nog goed met
de instrumenten kunnen omgaan.
- Naast een nieuwe stijl van musiceren moet je ook het publiek weten te boeien met je shows als
je het ver wilt brengen in de showbizz.
Men spreekt ook van aanleg hebben voor bepaalde uit te oefenen vakken of kunsten.
