GEREEDSCHAPPEN VOOR JE HELE LEVEN: DENKEN, LEREN EN HANDELEN

Een artikel voor KREANET over het thema : gereedschappen bij creativiteit door Ton Muller
Met hints en correcties via MaxThink en Internet, van Otto Gerdes


Inleiding
Mensen verleggen hun grenzen op heel veel gebieden, en sedert het begin van de geschreven historie is dit steeds sneller gegaan. Dit komt doordat ze steeds betere gereedschappen zijn leren gebruiken. Om bij het schrijven te blijven: in deze eeuw schreef de ene generatie alles met een kroontjespen, de ander met een balpen en de huidige generatie legt het meteen vast in een note-book. Dat de volgende generatie mensen hun informatie c.q. kennis met grote brokken tegelijk zullen manipuleren wordt door sommigen ook al voorzien. Anders komen ze toch niet klaar met hun werk in een 36 urige werkweek? En dat terwijl er nog mensen zijn die helemaal niet kunnen schrijven.
Op ieder willekeurig gebied merk je dat je nog niet voldoende weet of beheerst. Je kunt in de 3 miljard seconden dat je te leven hebt nu eenmaal niet alles weten, daar heb je geen tijd voor. Wat je wel kunt doen om te zorgen dat je bij bent, is zorgen dat je een strategie hebt, noem het maar een levens-strategie, om binnen je leefomgeving je situatie te beheersen, dus onder controle te houden. Daar heb je de nodige hulpmiddelen bij nodig. Soms mag je een strategie in samenwerking met anderen binnen een organisatie initiëren of begeleiden zoals dat van de huidige managers wordt verwacht. Als je levens-strategie aangepast is aan je leefomgeving dan leef je in harmonie. Als die achter loopt bij de veranderingen in je omgeving dan krijg je problemen. Loop je te ver voor dan word je ook als een zonderling gezien. Om de situatie snel de baas te zijn vergt vaak veel creativiteit. Dat creativiteit uberhaupt nodig is om niet achter te blijven wordt tegenwoordig door de snel veranderende leefomgeving bepaald.Immers door de vrije markteconomie wordt men gedwongen om inventiever en effectiever te produceren dan de concurrentie; stilstand is achteruitgang. In dit korte, inleidende artikel zal ik ingaan op verschillende belangrijke factoren die een rol spelen bij de implementatie van deze levens-strategie. Welke onderliggende situaties bepalen de effectiviteit van deze factoren? In twee A4-tjes is dit onderwerp jammer genoeg niet diepgaand en ook niet uitgebreid uiteen te zetten. Een creatieve oplossing voor dit probleem is om de grote lijnen te bespreken en slechts een gedeelte daarvan wat meer uit te diepen. Zo blijft de mogelijkheid open om in een vervolgartikel andere zaken aan de orde te stellen. Gekozen is dus voor een globalere uiteenzetting met enkele uitdiepingen om de problematiek te verduidelijken en de gekozen technieken te onderbouwen; immers de methoden en technieken die je kiest zijn afhankelijk van je persoonlijkheid en je omgeving. De mindmap figuur, figuur 1, geeft een duidelijk beeld van de rode draad die gevolgd zal worden. Mindmappen(TM) is zelf een methode om zaken duidelijk en bondig weer te geven, van Tony Buzan, en behoort bij de set gereedschappen die je zeker kunt gebruiken als je dat nog niet doet.

Start
Welke factoren spelen een belangrijke rol bij het kiezen van deze levens-strategie? Uit de praktijk blijkt dat dit proces voornamelijk bepaald wordt door de persoonlijkheids kenmerken van de betrokkenen, de omgeving waarin het gebeurt, de gebruikte methoden om het doel te bereiken, de mate van expertise hier mee en uiteindelijk de totale mentale inspanning (denken, leren en handelen) die geleverd wordt.In de mindmap figuur, figuur 1, worden deze factoren langs de route naar het denken, leren en handelen in ovaaltjes geplaatst met daarbij de voornaamste onderdelen ervan. Mindmappen is een eenvoudige methode waarbij meestal slechts pen en papier gebruikt hoeft te worden om bepaalde begrippen visueel beter te onthouden en de onderlinge relaties te begrijpen. In dit artikel zal ik hier verschillende voorbeelden opnoemen waarvoor het volgen van de rode draad geschikt is en één concreet voorbeeld, verderop, daadwerkelijk bespreken.

Voorbeelden:
  1. student rechtenstudie, onthoudt goed, moet scriptie over verkeersrecht maken.
  2. milieuadviseur, aversie tegen computers, moet een milieueffect-rapportage maken.
  3. hobbyist, emotioneel gevoelig persoon, wil een dia verzameling rubriceren
  4. ontwikkelingsingenieur, inventief, moet een nieuw product onderzoeken
  5. docent werktuigbouw, rationeel persoon, wil zijn college optimaliseren.

De keus valt op nr 4. een ontwikkelingsingenieur die een universele, veilige autobumper op de markt moet brengen. Dit voorbeeld zal ik verder bespreken.

Persoonlijkheid
Het eerste filter op de weg naar effectief denken, leren en handelen ben je als persoon zelf. Niet alleen ben je geboren als man of vrouw, maar je hebt bovendien een enorme bagage aan genetische eigenschappen, karaktereigenschappen, talenten en voorkeuren in je. Bovendien hebben je opvoeders, onderwijzers, leraren en docenten je helpen vormen tot wat je nu bent. Om jezelf tot de leeftijd van nu in kaart te brengen heb ik de Jaarringen Analogie Methode (TM) bedacht. Ik kwam hierop door het bekijken van de jaarringen van een door mij omgezaagde boom, het aanhoren van de voordracht van Tebodin over oplossingen uit de natuur tijdens een vorige Kreanet sessie, het aanhoren van Hanna Nathans over karteringsmanieren van de mens en mijn drang om als werktuigbouwer toch nog bezig te zijn met het zoeken naar instrumenten (gereedschappen) om bepaalde (denk-)processen te verbeteren. Met de Jaarringen Analogie Methode (TM) kun je je eigen jaarringen net als bij een boom per jaar in een bepaalde richting zien groeien (of niet natuurlijk). Je tekent op een vel papier of in een tekenpakket concentrische cirkelvormige ringen voor ieder jaar één. Je wijkt af van het gemiddelde als je denkt meer of minder in een bepaalde richting te groeien. Welke assen je in bepaalde richtingen wilt uitzetten kun je zelf bepalen. Zo is een alfa, beta en gamma richting erin te tekenen en kun je voor jezelf zien hoe je vroeger was en hoe je nu bent, zie volgende figuur.


Je kunt er ook in zien dat je ontwikkeling op een bepaald moment meer in een bepaalde richting uitging. Dit alles moet je zelf in tekenen. Het is ook mogelijk om nog meer assen te nemen, 4 (Ned Herrmann, Will McWhinney of Tony Allessandra), 6 (het lerende individu), 9 (het Enneagram), 12 (grafologie, Wittlich) en 16 (psychologie, Jung).
Je kunt het voor jezelf invullen hoe in de loop der jaren je eigenschappen veranderd zijn. Als je weet hoe je op een gegeven moment in elkaar zit kun je vanaf hier verschillende richtingen opgaan. Je kunt bijvoorbeeld jezelf veranderen (of laten veranderen) door NLP technieken of andere technieken om te zorgen dat je bij je omgeving past. Je kunt ook een andere omgeving kiezen die meer bij je persoonlijkheid past. Je kunt ook een poging doen om zowel je omgeving als jezelf een beetje te veranderen in de gewenste richting.Je talenten geven je ook een indicatie of je het met links (ratio) of met rechts (emotie) moet doen of met beiden. Als je veel gevoelsmatig doet moet je het naderhand nog rationeel verifieren. Als je nog niet weet hoe jezelf in elkaar zit, kun je via mijn Website verschillende psychotests-sites bezoeken. Hier zal ik mijn URL (website) vermelden: http://www.allwell.nl en mijn email-adres: t.muller@allwell.nl
Voor het gemak en vanwege plaatsgebrek zal ik hier een pad kiezen om iets te bereiken volgens de Mind Set methode. De Mind Set methode komt erop neer dat je het doel kiest en dat goed definieert en het daarna steeds in gedachten houdt om het te bereiken. Stel dat je een universele, veilige, recyclebare, betaalbare bumper voor auto's op de markt wilt brengen. Als je het eisenpakket en de marktmogelijkheden moet onderzoeken voor de organisatie waar je werkt kies je je gereedschappen om het onderzoek te bespoedigen.
Meer informatie over je persoonlijkheid vindt je hier

Omgeving
De omgeving waar je je bevindt, in dit geval de organisatie waar je werkt, bepaalt hoever het staat met het gebruik van hulpgereedschappen. Voor een thuis situatie of bij een studie zijn de omstandigheden ongeveer het zelfde als in je werkomgeving. Je hebt thuis soms ook een Pentium net als op je werk. Als een tekstverwerker, een spreadsheet, een database-pakket en een CAD- pakket reeds tot het instrumentarium behoren dan zal een Idee- processor niet zo erg vreemd meer zijn. Als je zelf een beslissende stem hebt en je bent bovendien in staat om in concepten te denken dan zijn er tegenwoordig verschillende hulpmiddelen om dit denkproces te ondersteunen. Als je voor de hulpmiddelen gekozen hebt die bij je passen, kun je het ontwerpproces initieren.
Zie ook leefomgeving

Methoden
Methoden, technieken en andere hulpmiddelen helpen je verder bij het bedenken van ideeen, van verschillende invalshoeken bekijken van een concept en ook het vastleggen ervan. Eerder hebben we de Mindset Methode om ons op het doel te richten gekozen; vooropgesteld dat deze methode bij je paste. Nadat we een structureergereedschap hebben gekozen zoals MaxThink, ook bij je passend, kunnen we het ontwerpproces initieren. Dit initieren kunnen we doen door de ontwerpcriteria, markteisen en fabricageeisen te combineren. Alles wat met ontwerpcriteria te maken heeft bewaren we in het programma MaxThink bij dit hoofdje, zo ook met de markteisen en de fabricageeisen. MaxThink biedt in een beginstadium veel mogelijkheden om ideeen concrete vormen te geven door het gebruiken van de brainstorm-module. Dit kan verder uitgebreid worden tot het stadium van een conceptrapport. Voor een geschreven rapport op papier heb je daarnaast een tekstverwerker nodig, voor de tekeningen een CAD-pakket.
Zie ook deze paragraaf over methoden

Begrijpen
Als je bij ons voorbeeld, de bumper, begrepen hebt waar het eigenlijk om gaat, maak je een prototype. Dat test je uit qua productie, producteisen en kostprijs. Je verbetert dit prototype en maakt een nul serie. Als er voldoende verbeteringen zijn aangebracht kun je met de echte serie beginnen. Door het oefenen met de vervaardiging op kleine schaal kun je vaardigheden opbouwen.
Meer over: begrijpen vind je hier

Denken
De denkprocessen die bij dit project gebruikt kunnen zijn kunnen we omschrijven als: Rationeel maar soms intuitief als het om vloeiende vormen gaat. We hebben de eisencriteria door brainstormen snel kunnen opstellen. We hebben conceptueel gedacht door van niets rekeninghoudende met heel veel zaken, iets te maken. We hebben dus zowel op hoog niveau gedacht ( conceptueel denken is een van de zeven hoog niveau denkmanieren, de andere zes manieren: analyserend, structureel, vragend, associerend, evaluerend en contextvrij ). We hebben ook op laag niveau gedacht: begrijpen en toepassen. (Soms valt dit nog lang niet mee, maar hoe meer ervaring je hebt hoe gemakkelijker het gaat). Misschien moest je ook nog veel zaken onthouden (ook laag niveau denken). Wanneer we een kleur moeten kiezen behoort dit tot het emotioneel denken. Wanneer er nog rekening moet worden gehouden met mogelijke toekomstige (milieu)-criteria is dit abstract denken.
Op verschillende plaatsen vindt je meer over denken 1 en doeltreffender denken 1 of ook doeltreffender denken 2

Leren
Uit de literatuur vindt je meestal vier of vijf leerstijlen opgenoemd: toepassend, experimenterend, creatief, innovatief en affectief. In dit artikel ontbreekt mij de ruimte om hier dieper op in te gaan maar ik heb er nog een manier aan toegevoegd: inzichtelijk leren, dwz. door herordenend te werk te gaan tot inzicht komen. Als we moeten bepalen wat in ons voorbeeld van toepassing is zou ik zeggen dat er experimenterend en innovatief geleerd wordt. Je kunt in dit geval niet van affectief ontwerpen spreken. Tenzij je erop mikt dat men in de naaste toekomst bumper aan bumper moet rijden.
Over leren kun je meer lezen in leren en toepassend leren tot inzichtelijk leren

Handelen
Het handelen volgt op de beslissing om te produceren. Het vergt daarna wat voorbereiding om tot implementatie over te gaan. Na het prototype getest te hebben wordt er geevalueerd zodat de nulserie bijna foutloos is. Bij ontwikkelingen moet je met grote sprongen vooruit gaan maar moet je zorgen dat je de tijd neemt om alles nog te optimaliseren. Als je dan denkt dat je bij het gereedkomen van de serieproductie klaar bent dan heb je het mis, de cyclus blijft zich herhalen vanaf het prototype naar de nulserie. Handelen was eerder door mij omschreven in de paragraaf over het handelen

Terug naar homepage | Verder | Inhoud | Verwijzingen